چکيده فارسي :
جنس Allactaga از خانواده Dipodidae در ايران شامل شش گونه A.firouzi، A.williamsi، A.elater، A.hotsoni، A.euphratica و A.toussi است. مطالعات تاكسونوميك انجام شده عمدتاً از بررسي ويژگيهاي مورفولوژيك گونه هاي اين جنس سود برده اند و به رغم مطالعات متعدد وضعيت تاكسونوميك برخي از گونه ها مبهم باقي مانده است. در اين پژوهش از روشهاي مولكولي براي بررسي روابط فيلوژنتيك اين گونهها در ايران استفاده شد. پس از جمع آوري نمونهها، DNA ژنومي به روش رسوب نمكي استخراج شد. قطعه 977bp از ژن سيتوكروم b با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي طراحي شده در اين پژوهش، از طريق واكنش زنجيرهاي پليمراز، تكثير و سپس تعيين رديف شد. تواليهاي خام بدست آمده از نمونه ها پس از ويرايش اوليه جهت تحليل فيلوژنتيك استفاده شد. تحليلفيلوژنتيك با استفاده از روش نزديكترين همسايه، كمترين تكامل، حداكثر پارسيموني و بيزين انجام گرفت. به منظور بررسي روابط فيلوژنتيك درونخانواده، توالي ژن سيتوكروم b گونههايي از ديگر جنسهاي خانواده Dipodidae شامل Eozapus, Napaeozapus, Jaculus, Dipus از بانك ژن استخراج شد. نتايج حاصل از تحليل فيلوژنتيك تك تبار بودن خانواده Dipodidae را تاييد نمود. نتايج حاصل همچنين تك تبار بودن جنس Allactaga را نشان داد. نمونه بدست آمده از دوپاي فيروز در اين مطالعه از نمونه هاي دوپاي هاتسون جدا شده و روي شاخه اي مجزا از درخت فيلوژنتيك قرار گرفت.