پهنه بندي خطر آتش در گون زارها با استفاده از داده هاي ماهواره ي سنجنده ETM+(مطالعه موردي: مراتع ملاير)
آتش سوزيهاي عمدي در عرصه منابع طبيعي يكي از بحرانهايي است كه هر ساله خسارات غير قابل جبراني بر اكوسيستمها ي مرتعي و محيط زيست وارد ميسازد به طوري كه در سالهاي اخير به عنوان يك مسئله و چالش جهاني معرفي شده است. عرصههاي منابع طبيعي ايران نيز از اين امر مستثنا نيست و به دلايل مختلف هر ساله وقوع انواع آتش سوزيها در اين عرصهها گزارش شده است. طبق گزارش سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور هر ساله انواع حريقها در سطح جنگلها و مراتع به دلايل مختلف بروز مينمايد. طبق همين گزارش از سال 1379 الي 1389، تعداد 14960 فقره آتش سوزي در157121 هكتار اراضي جنگلي و مرتعي كشور روي داده است. بنظر ميرسد عدد واقعي بيش از اين باشد. در سالهاي اخير با افزايش فراواني آتش سوزيهاي عمدي در مراتع ، پايش پوششگياهي و پهنه بندي خطر آتش امري ضروري گرديده است. شناسايي و پهنه بندي نواحي داراي خطر آتش سوزي يكي از ابزارهاي اساسي به منظور دستيابي به راهكارهاي مقابله با آتش سوزي در مرتعداري پايدار محسوب ميشود. يكي از كانونهاي بحراني آتش سوزيهاي عمدي در استان همدان، گونزارهاي وسيع شهرستان ملاير است. لذا هدف مطالعه حاضر، تهيه نقشه نواحي داراي خطر آتش سوزي مرتع بر پايه تهيه نقشه پوششگياهي گون درختچهاي و بوتهاي به منظور مديريت آتش گونزارها با استفاده از تصاوير ETM+ است، تا در جهت مديريت و حفاظت گونزارها مديران بتوانند برنامه ريزي نمايند زيرا با تهيه نقشه نواحي داراي خطر آتشسوزي و برنامه ريزي براي اين نواحي ميتوان خطرات آن را تا اندازهاي كاهش داده و به فعاليتهاي پيشگيرانه، حفاظتي و مديريتي در اين مورد پرداخت. براي زمين مرجع كردن دادههاي ماهوارهاي از 28 نقطه كنترل زميني و نقشههاي توپوگرافي 1:50000، با اعمال روش نزديك ترين همسايه و مدل هندسي درجه يك، RMSe كمتر از 1/0 پيكسل ، حاصل گرديد. منطقه مورد مطالعه اطراف شهر ملاير در جنوب شرقي استان همدان با مساحت 70000 هكتار، است. جمعآوري دادههاي زميني براي آناليز تصاوير با روش نمونه برداري تصادفي طبقهبندي شده انجام شد كه در هر واحد نمونه برداري تعداد 10 پلات بر روي محيط دايرهاي فرضي به شعاع 20 متر مستقر و درصد پوششگياهي هر پلات برآورد گرديد. ميانگين اعداد درصد پوششگياهي 10 پلات بعنوان درصد پوششگياهي براي آن واحد در نظر گرفته شد .انواع آناليزهاي پردازش دادههاي ماهوارهاي براي تهيه نقشه كاربري اراضي نظير فرايند فيوژن به روش Brovey فيلترگذاري، تعديل هيستوگرام، آناليز مؤلفهي اصلي شاخصگياهي NDVI، Tasseled Cap، NDBIطبقه بندي نظارت شده و نظارت نشده انجام شد. در نهايت نقشه كاربري اراضي با استفاده از روش هيبريد و تركيب لايههاي مختلف و روي هم گذاري آنها به دست آمد. نتيجه اين طبقهبندي به دست آمده 16 طبقه كاربري با ضريب كاپاي 75/0 به شرح زير ميباشد: 1- معادن آهن 2- اراضي حاوي آهن 3- زراعت آبي 4- تاكستان 5- زراعت ديم 6- آيش 7- مناطق مسكوني و صنعتي 8- رخنمون سنگي 9- كوه 10- معادن رس 11- خطوط ترابري 12- مسيل و آبراهه 13- فضاي سبز شهري 14-. سايه رخنمون سنگي 15- اراضي دست خورده 16- مراتع و ديمزارهاي رها شده . بيشترين درصد مساحت منطقه مطالعاتي مربوط به مراتع و ديمزارهاي رها شده با مساحت 77/69 درصد و كمترين درصد مساحت مربوط به فضاي سبز شهري با مساحت 11/0درصد است. بين دادههاي درصد پوشش گياهي جمعآوري شده از مراتع منطقه با ارزشهاي پيكسلهاي نظير تصاوير با رگرسيون گام به گام، مدل برآورد مقدار تاج پوشش گون تعيين شد. سپس اين مدل بر روي تصاوير اعمال و با استفاده از تفكيك تاري و طبقه بندي مجدد، نقشه طبقات خطر آتش به دست آمد. با رگرسيون خطي چند متغييره همبستگي و روابط بين درصد پوشش گياهي با شاخصهاي گياهي و باندهاي اصلي بررسي شد. همبستگي باند 4 و 3 با درصد تاج پوشش گياهي گون بيشتر از ساير باندها است كه در برازش مدلها با استفاده از باندهاي اصلي، از باند 4 استفاده شد. نقشه توليدي با استفاده از مدل باند 4 با نقشه پوششگياهي منطقه مطابقت دارد. همبستگي درصد تاج پوشش گياهي با 12 شاخص گياهي بررسي شد كه شاخص TVI با ضريب همبستگي 76/0 بيشترين ميزان همبستگي را نشان ميدهد.بعد از TVI ، شاخص هاي MND و NDVI و SAVI با ضريب همبستگي 75/0 بيشترين ميزان همبستگي را دارند. در نهايت 4 طبقه از دامنه خطرآتش سوزي مراتع منطقه مورد مطالعه تحت: "خطر زياد" با بيش از 35% تاج پوشش گون ، "خطر متوسط" با 15-35% تاج پوشش گون ، "خطر كم" با 5-15% تاج پوشش گون و دسته واژگان كليدي: پهنه بندي خطر آتش، ملاير، گون، تصاوير ماهواره اي، ETM+
