مطالعات زیستی و بوم شناسی از اساسی‌ترین مباحث در تحقیقات و بررسی‌های علمی مربوط به مدیریت و حفاظت از منابع آبی محسوب می‌شود. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آب و ساختار جوامع موجودات زنده از مهمترین اجزا اکوسیستمهای آبی هستند. مطالعه همزمان آنها و ارزیابی اکوسیستم با توجه به نتایج حاصل از هر دو این مطالعات درک صحیحتر و جامع تری را از روند تغییرات ایجادشده به ما نشان خواهد داد. رودخانه بشار بزرگترین رودخانه استان کهگیلویه و بویر احمد میباشد. مساحت حوضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آبخیز این رودخانه حدود300 کيلومترمربع بوده و پس از دريافت شاخههای فرعی متعدد از استان خارج میگردد. در این تحقیق تلاش شد تا با استفاده از شاخصهای کیفی و زیستی ارزیابی دقیق و کاملی از این منبع آبی مهم کشور انجام گیرد. برای این منظور تعداد شش ایستگاه در طول بستر رودخانه انتخاب و طی دو فصل (زمستان 1397 و بهار 1398) در دو مرحله با فاصله زمانی سه ماه یکبار اقدام به نمونه برداری از آب و بزرگبیمهرگان کفزی گردید. نمونههای آب با استفاده از ظروف یک لیتری و از قسمت سطحی آب برداشت شد و در شرایط استاندارد به آزمایشگاه منتقل گردید. برای نمونه برداری از جوامع درشت بیمهرگان کفزی، از نمونه بردار دی نت استفاده شد. در آزمایشگاه ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی (شامل اکسیژن محلول، pH، نیترات، فسفات، کولیفرم مدفوعی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، کدورت، مجموع ذرات جامد معلق، کل ذرات جامد محلول) اندازهگیری شد. پس از شناسایی جوامع بیمهرگان بزرگ کفزی با استفاده از کلیدهای شناسایی شاخصهای تنوع جوامع کفزی (شاخص تنوع شانون-وینر، سیمپسون، مارگالف، پیلو و غنای آرایهها) و شاخصهای زیستی (شامل BMWP، ASPT) محاسبه شد. نتایج حاصل در مجموع نشان دهنده وجود تفاوت آماری معنیدار در بیشتر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب (دمای آب، اکسیژن محلول، نیترات، فسفات، کدورت و BOD) و همچنین کلیفرم مدفوعی در بین ایستگاهها و فصول نمونه برداری بود (P <0.05). تغییرات شاخصهای کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC در بین ایستگاههای مختلف اختلاف معنیدار (p< 0.05) نشان داد ولی در بین دو فصل نمونهبرداری تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. تغییرات شاخص زیستی ASPT در دو فصل زمستان و بهار نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار (p<0.01) در بین ایستگاههای نمونه برداری بود ولی در بین دو فصل اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. تغییرات شاخص تنوع شانون_ وینر، سیمپسون، مارگالف و همچنین شاخص یکنواختی پیلو در ایستگاههای مورد مطالعه در دو فصل زمستان و بهار دارای تفاوت معنیدار بود (p<0.05)، ولی در بین دو فصل اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد(p>0.05). براساس یافته های حاصل از این تحقیق میتوان چنین استنباط کرد که کیفیت آب رودخانه بشار در ایستگاههای مختلف نمونهبرداری متفاوت بوده و ایستگاه دارشاهی کمترین میزان کیفیت آب و ایستگاه آب ملخ بهترین کیفیت آب را داراست. تغییرات مشاهده شده در ویژگیهای مورد بررسی در بین ایستگاه های نمونه برداری بیشتر تحت تاثیر فعالیتهای انسانی و تغییرات شرایط بوم شناسی رودخانه قرار دارد اما در بین فصول نمونهبرداری اکثر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی و شاخصهای کیفی و زیستی آب تغییر قابل ملاحظهای در رودخانه بشار نداشت.
