آیدا احتشامی

پروبیوتیک­ها، ارگانیزم­های میکروبی زنده و فعالی هستند که از طریق بهبود فلور باکتریایی روده اثرات سودمندي را بر سلامت میزبان به همراه دارند. بطوری که در سال­های اخیر استفاده از پروبیوتیک­ها در پرورش آبزیان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی عملکرد پروبیوتیک NuBios بر پارامترهای رشد، ترکیب لاشه، برخی شاخص­های خونی، ایمنی ذاتی، بافت و فلور باكتريايي روده ماهی قزل­آلای رنگین­کمان انجام شد. بدین منظور تعداد 225 قطعه ماهی قزل­آلای رنگین­کمان با میانگین وزنی 148/0 ± 70/29 گرم به مدت 8 هفته با 5 جیره آزمایشی شامل سطوح 0، 5/0، 1، 2 و 3 گرم پروبیوتیک NuBios، (NB) در هر کیلوگرم جیره تغذیه شدند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار برای هر تیمار انجام شد. بر اساس نتايج حاصل، افزودن 1 گرم پروبیوتیک NuBios در هر کیلوگرم جیره غذایی موجب بهبود معنی­دار شاخص­های وزن نهایی، درصد افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه، شاخص وضعیت و تولید خالص ماهی (05/0P<) گردید. هم­چنین ماهیان تیمار _NB1 بهترین ضریب­تبدیل غذایی را در مقایسه با تیمار شاهد نشان دادند. استفاده از مقادیر مختلف پروبیوتیک NuBios در جیره غذایی با افزایش پروتئین و کاهش چربی خام لاشه سبب بهبود ترکیب بیوشیمیایی بدن در تیمارهاي حاوی پروبیوتیک نسبت به تیمار شاهد شد (05/0P<). علاوه بر این بیش­ترین تعداد گلبول­های قرمز، میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون در تیمار _NB1 مشاهده شد. در حالی که بیش­ترین تعداد گلبول­های سفید خون و درصد نوتروفیل در تیمار _NB3 مشاهده شد که در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی­داري (05/0P<) داشت. بر اساس نتایج میزان گلوکز، کلسترول و تری­گلسیرید خون در تیمارهاي آزمایشی دریافت­کننده پروبیوتیک در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری نشان نداد و بیش­ترین میزان پروتئین کل، آلبومین و گلوبولین در تیمار  _NB3 مشاهده شد. میزان آلکالین­فسفاتاز سرم خون در تیمارهاي آزمایشی  _NB 5/0 و _NB 2 در مقایسه با تیمار شاهد کاهش قابل توجهی نشان داد (05/0P<). استفاده از پروبیوتیک NuBios به طور معنی­داری سبب کاهش فعالیت آنزیم مالون­دی­آلدهيد و افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسیداز دیسموتاز در سرم خون تیمارهاي دریافت­کننده پروبیوتیک نسبت به تیمار شاهد شد (05/0P<). هم­چنین تیمارهای دریافت­کننده پروبیوتیک مقاومت بیش­تری را در مقابل تنش¬های حاد دمایی و کمبود اکسیژن نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. مطابق با نتایج این پژوهش، افزودن 1 گرم پروبیوتیک NuBios به جیره غذایی ماهیان قزل­آلای رنگین­کمان منجر به بهبود معنی­دار میزان فعالیت لیزوزیمی و نرخ بازماندگی در تیمار دریافت­کننده پروبیوتیک در مقایسه با تیمار شاهد شد. هم­چنین همین میزان پروبیوتیک افزایش تعداد باکتری­های دستگاه گوارش ماهی، افزایش طول و عرض پرزهای روده و در نتیجه افزایش سطح جذب را به همراه داشت. در مجموع با توجه به نتایج پژوهش حاضر، افزودن 1 گرم پروبیوتیک NuBios در هر کیلوگرم جیره غذایی ماهی قزل­آلا رنگین­کمان به منظور بهبود عملکرد رشد، ترکیب لاشه، شاخص­های خونی، ایمنی و سلامت این ماهی پیشنهاد می­گردد.