فيتوپلانکتونها يک گروه متنوع از ارگانيسمها هستند که به وسيله اندازه کوچک و شناور بودنشان شناخته ميشوند. فيتوپلانکتونها اولين گروهي هستند که به تغييرات کيفيت آب واکنش نشان مي دهند و به همين دليل مي توان از آنها به عنوان شاخصهاي مفيد استفاده کرد. هدف اين تحقيق دستيابي به اطلاعات ارزشمند اکولوژيکي در مورد فراوني و تنوع فيتوپلانکتونها در برخي از منابع آبي استان يزد در طي چهار فصل ميباشد. براي اين منظور نمونه برداري طي يک سال از تابستان 1390 تا بهار 1391 از محلهاي مختلف اکولوژيکي با جمع آوري آب انجام شد. خصوصيات فيزيکوشيميايي آب نظير دما، pH، هدايت الکتريکي و ميزان اکسيژن محلول در همان محل اندازه گيري شد. نمونهها با استفاده از فرمالين 4% تثبيت و سپس شناسايي، شمارش و ترکيب آنها در آزمايشگاه انجام شد. نتايج نشان داد که در مجموع 6 رده و 79 جنس از فيتوپلانکتونها در منابع آبي مورد بررسي وجود دارد. ترکيب فيتوپلانکتون ها به ترتيب شامل 28 ، 25، 11، 8، 5 و 2 جنس از رده هاي Chlorophyceae، Bacilariophyceae، Cyanophyceae، Conjugatophyceae، Dinophyceae و Euglenaophyceae بود. فيتوپلانکتونهاي غالب از جنسهاي شامل Cosmarium، Cyclotella،Polycystis در بهار، Rhizosolenia، Clamydomonas، Anacystis در تابستان، Rhizosolenia، Nitzschia ، Pleurococcus در پاييز و Cyclotella، Cymbella، Gyrosigma در زمستان بود. بيشترين ميانگين تراکم فيتوپلانکتوني متعلق به رده Bacilariophyceae (10712 سلول در ميلي ليتر) و کمترين آن به رده Euglenaophyceae (15 سلول در ميلي ليتر) بود. حجم زيستي فيتوپلانکتون ها بر اساس شکل و اندازه محاسبه شده بدست آمد . بيشترين حجم زيستي در پاييز (3/168ميکرومترمکعب بر ميليليتر) و کمترين آن در زمستان (11/0 ميکرومترمکعب بر ميليليتر) تخمين زده شد. بيشترين تنوع فيتوپلانکتوني در تابستان (6 رده و 32 جنس) و کمترين تنوع در زمستان (4 رده و 11 جنس) بود. بررسي شاخصهاي تنوع در ميان ايستگاههاي نمونه برداري و ارتباط آن با تراکم فيتوپلانکتونها و فاکتورهاي فيزيکوشيميايي نشان داد که استخر ذخيره آب قطرم در فصل تابستان از نظر شاخص تنوع شانون-وينر(65/2)، تنوع سيمپسون (06/0) و شاخص غناي مارگالف(7/5) بالاترين ميزان را داشت. نتايج بر اساس کيفيت آب و ترکيب و فراواني فيتوپلانکتونها نشان داد که محلهاي نمونه برداري با منشاء قنات، چاه و چشمه درکلاسه کيفي آبهاي اليگو ساپروب قرار گرفتند. همچنين فيتوپلانکتونهاي جمع آوري شده از آب با منشاء استخرهاي ذخيره آب، درياچه مصنوعي (و استخر خاکي پرورش ماهي) به ترتيب در کلاسه آبهاي آلفا مزوساپروب و بتامزوساپروب طبقه بندي شد. مهمترين فاکتورهاي کيفي آب که در تغيير ساختار جمعيت فيتوپلانکتونها نقش داشتند، دما و EC بود. بطور کلي، يافتههاي اين تحقيق مبين اين است که منابع آبي استان يزد داراي تنوع بالايي از فيتوپلانکتونهاي مهم ميباشند که ميتوانند به عنوان شاخص کيفيت آب و همچنين توليد غذاي زنده در صنعت آبزي پروري با کشت متراکم، مورد استفاده قرار گيرند.
